استپر موتور چیست و چه کاربردی در ماشین دارد؟_دنیای تکنولوژی

استپر نقش مهمی در خودروهای تجهیزبه موتور انژکتوری ایفا می‌کند. این قطعه علت مهم روشن ماندن موتور ماشین در دور پایین به حساب می‌آید. در مواقعی که راننده پایش را از روی پدال گاز برمی‌دارد، استپر با واردکردن هوا به داخل سیلندرها، عملیات احتراق را ادامه می‌دهد و مانع خاموش شدن موتور می‌بشود. در نوشته امروز، از دیجیاتو به سوال مهم این مقاله «استپر موتور چیست؟» جواب خواهیم داد؛ اگر می‌خواهید بدانید استپر چیست، استپر موتور چطور کار می‌کند و انواع استپر موتور را بشناسید، در ادامه نوشته با ما همراه باشید.

استپر موتور چیست؟

استپر (Stepper یا idle control valve) یکی از با اهمیت ترین اجزای موتورهای انژکتوری است. در خودروهای تجهیزبه موتورهای بنزینی با سیستم انژکتوری، استپر مقدار جریان هوا به موتور را کنترل می‌کند تا از کم شدن دور موتور به کمترین مقدار و خاموش شدن آن جلوگیری کند؛ به این علت استپر موتور ماشین گشتاور مناسب در شدت پایین را فراهم می‌کند تا در حالت درجا، احتراق هم چنان ادامه اشکار کند و ماشین روشن بماند.

موتور درون‌سوز با انفجار ترکیب مناسب از هوا و سوخت، ماشین را به حرکت درمی‌آورد. سوخت از طریق انژکتور و هوا از طریق دریچه‌های منیفولد گاز داخل سیلندر می‌بشود و انفجار به وسیله شمع اتفاق می‌افتد. دریچه‌های منیفولد گاز باتوجه‌به این که راننده پدال گاز را سختی می‌دهد، باز و بسته خواهد شد. هنگامی پایمان را روی پدال گاز سختی می‌دهیم، دریچه هوا نسبت به مقدار سختی روی پدال باز شده و هوای بیشتری داخل سیلندر می‌بشود. ترکیب رقیق سوخت و هوا احتراق شدیدتری به وجود می‌آورد، درنتیجه سوپاپ‌ها با شتاب بیشتری کار می‌کنند، دور موتور زیاد تر می‌بشود و ماشین با شدت بیشتری حرکت می‌کند.

در برخی اوقات راننده ناچار است پایش را از روی پدال گاز بردارد اما اگر دریچه منیفولد بسته بشود، هوا به داخل سیلندر راه اشکار نمی‌کند، انفجاری اتفاق نمی‌افتد و موتور خاموش می‌بشود. این اتفاقات علاوه‌بر افزایش مصرف سوخت، صدمه جدی به موتور می‌زند. در این اوقات، استپر با تنظیم مقدار هوای ورودی به سیلندر مانع خاموش شدن موتور می‌بشود.

ماموریت های استپر موتور

مهم‌ترین ماموریت این قطعه تنظیم هوای موتور در شرایطی است که راننده پایش را از روی پدال گاز برمی‌دارد. زمان معاوضه دنده، توقف با دنده خلاص، توقف در ترافیک‌های سنگین یا روشن‌کردن کولر، استپر با ورود هوا به سیلندرها، دور موتور را در حد مطلوب نگه می‌دارد و اجازه خاموشی به موتور را نمی‌دهد. با اهمیت ترین ماموریت های استپر موتور عبارت است از:

• روشن نگه‌داشتن موتور در دور آرام
• پشتیبانی به استارت‌خوردن موتور
• تشکیل اعتدال بین دور موتور و گشتاور
• روشن نگه‌داشتن موتور میانه برداشتن پا از روی پدال گاز در توقف پشت چراغ‌قرمز و معاوضه دنده
• تنظیم دریچه منیفولد گاز زمان روشن‌کردن کولر

نحوه کارکرد استپر موتور چطور است؟

استپر موتور به‌گفتن یکی از قطعات مهم پیشرانه، تحت فرمان واحد کنترل موتور قرار دارد و از دستورات آن پیروی می‌کند. هر زمان راننده زمان استارت‌زدن ماشین، توقف در ترافیک، توقف پشت چراغ‌قرمز، معاوضه دنده و… پایش را از روی پدال گاز بردارد، استپر موتور ماشین داخل عمل می‌بشود و با ورود هوا به داخل موتور، از خاموش شدن آن جلوگیری می‌کند.

استپر موتور شامل اجزای بسیاری همانند موتور الکتریکی، فنر نگهدارنده، بوش جداکننده، کلاهک و بوش می‌بشود. وقتی که راننده پایش را از روی پدال گاز برمی‌دارد، کامپیوتر ماشین باتوجه‌به اطلاعاتی که سنسورهایی همانند حسگر دما و سنسور مپ جمع‌‌آوری‌ کرده‌اند، دستورات ملزوم برای تنظیم دریچه گاز و مقدار هوای ورودی به منیفولد را به‌سمت موتور الکتریکی استپر ارسال می‌کند.

موتور الکتریکی باتوجه‌به سیگنال ارسالی، فنر متصل به کلاهک را باز و بسته می‌کند. سپس کلاهک مسافتی ۸ میلیمتری را به‌صورت رفت‌وبرگشت طی می‌کند و هوای ملزوم برای احتراق مناسب در دور آرام و درجا را برای موتور فراهم می‌آورد. این مسیر ۸ میلیمتری به ۴۰۰ پله تقسیم می‌بشود. ایسیو باتوجه‌به شرایط گوناگون موتور، مقدار پله‌های ملزوم برای رفت‌وبرگشت را اشکار می‌کند تا کارکرد موتور در حالت پایدار و ایده‌آل قرار بگیرد. به موتور الکتریکی استپر موتور مرحله‌ای یا پله‌ای نیز حرف های می‌بشود.

کاربردهای دیگر استپر

استپر موتور ماشین در موارد فرد دیگر نیز کاربرد دارد. در خودروهای تجهیزبه فرمان هیدرولیک، به‌محض چرخاندن فرمان به چپ یا راست، استپر در مسیر تعیین‌شده توسط ایسیو حرکت می‌کند تا مقدار هوای مناسب داخل موتور بشود. در این میانه، مقدار پاشش انژکتور نیز تحول می‌کند و دور موتور در حالت مناسب قرار می‌گیرد. این سناریو در زمان روشن‌کردن کولر در حالت درجا کارکردن ماشین نیز انجام می‌بشود.

این چنین استپر زمان استارت‌زدن، مسیر عبور را به‌نحوی تنظیم می‌کند که ماشین با حداقل استارت روشن و کارکرد صحیح موتور تا زمان گرم شدن نگه داری بشود.

علائم خرابی استپر موتور چیست؟

هر اختلالی در روشن شدن کولر و تنظیم هوای سیلندرها، می‌تواند نشانه خرابی استپر باشد. با اهمیت ترین علائم خرابی استپر موتور ماشین عبارت‌اند از:

• روشن شدن چراغ چک
• خاموشی بی‌علت ماشین
• شتاب نگرفتن ماشین
• گازخوردن بی‌علت ماشین بعد از روشن شدن
• افزایش دور موتور بعد از روشن شدن ماشین
• افزایش دور موتور زمان بالا رفتن دمای موتور
• افت دور موتور میانه روشن‌کردن کولر
• لرزش ماشین بعد از معاوضه دنده
• ریپ‌زدن ماشین
• مصرف سوخت و تشکیل آلایندگی بیشتر از حد معمول

دلایل خرابی استپر ماشین چه می باشند؟

خرابی استپر ۲ علت مهم دارد: علت اول فشاردادن بیشتر از حد پدال گاز میانه استارت‌زدن است. علت دوم، انباشت آلودگی روی استپر است. با پاک‌سازی دوره‌ای استپر موتور می‌توانید از کثیف شدن این قطعه جلوگیری کنید تا در آینده نیازی به معاوضه آن نباشد.

نحوه شستن استپر موتور چطور است؟

کثیف بودن دائمی استپر درنهایت آن را خراب می‌کند؛ به این علت باید به‌محض مشاهده علائم خرابی استپر، ابتدا آن را تمیز کنید. استپر کثیف کارایی‌اش را از دست می‌دهد و روی نحوه احتراق تأثیر منفی می‌گذارد.

تمیزکردن استپر موتور ماشین کاری آسان اما باید آن را سر حوصله انجام داد. ابتدا با جداکردن سر مثبت باتری، برق ماشین را قطع کنید. سپس باید پارچه‌ای تمیز یا برس سفت، شوینده چربی‌زدا همانند اسپری انژکتور یا گازوئیل و دستکش تهیه کنید. با مراجعه به دفترچه راهنمای ماشین می‌توانید از محل دقیق استپر مطلع شوید.

برای تمیزکردن استپر، باید ماشین را خاموش و موتور آن خنک شده باشد. بعد از پیداکردن استپر، همه اتصالات آن را جدا و پیچ‌هایش را باز کنید. سپس ماده شوینده را روی تکه فلزی استپر اسپری و با پارچه یا برس تمیز کنید. اجازه دهید استپر کامل خشک بشود. این چنین مجرای استپر را با پارچه آغشته به ماده شوینده تمیز کنید. مقداری صبر کنید تا مجرای استپر نیز کامل خشک بشود. سپس استپر را داخل مجرا کنید و بعد از بستن پیچ‌های آن، اتصالات را سر جایشان بازگردانید.

پیش از روشن‌کردن موتور، ابتدا ۴ یا ۵ بار سوئیچ را ۱۰ ثانیه باز و بسته کنید تا از ابراز اشتباه در ECU جلوگیری بشود.

نحوه معاوضه استپر ماشین را بدانید

استپر یکی از اجزای مصرفی ماشین است که به‌مرور کارایی خودش را از دست می‌دهد. استپر موتور ماشین طبق معمولً بعد از پیمودن ۵۰ هزار کیلومتر نیاز به معاوضه دارد. وقتی که با تمیزکردن استپر مشکل موتور حل نمی‌بشود، باید تعویضش کنید. معاوضه استپر موتور به توانایی چندان بسیاری احتیاج ندارد اما اگر توانایی فنی بالایی ندارید، بهتر است این کار را به متخصص بسپارید.

در مرحله اول معاوضه استپر، ابتدا سر مثبت باتری را جدا و برق‌رسانی را قطع کنید. استپر طبق معمولً روی سنسور دریچه گاز نصب شده است. اتصال الکتریکی پشت استپر را جدا و پیچ‌هایش را باز کنید. قطعه را آرام از جایش درآورید. سپس استپر تازه را جانشین قبلی کنید و پیچ‌ها را سر جایشان ببندید. درنهایت اتصال الکتریکی پشت استپر را متصل کنید و با اتصال سر مثبت باتری، سیستم برق ماشین را به حالت اول درآورید.

جمع‌بندی

استپر موتور ماشین یکی از قطعات مهم در خودروهای انژکتوری به حساب می‌آید که در دور آرام موتور ماشین را روشن نگه می‌دارد. زمان معاوضه دنده یا وقتی که پشت چراغ‌قرمز متوقف شده‌اید و پایتان را از روی پدال گاز برداشته‌اید، استپر موتور با واردکردن مقدار مناسب هوا به داخل سیلندرها، احتراق را ادامه می‌دهد و مانع خاموش شدن ماشین می‌بشود.

هرگونه نقص در کارکرد استپر علتابراز مشکلاتی همچون افزایش مصرف سوخت و آلایندگی، شتاب‌نگرفتن ماشین، ریپ‌زدن و در بدترین حالت خاموشی بی‌موقع موتور می‌بشود؛ به این علت به محض مشاهده علائم خرابی استپر باید نسبت به تمیزکردن و یا معاوضه آن عمل کنید.

سؤالات متداول